Heerlijke aardappel, vrij klein en geel van kleur, 15-25 opbrengst per plant en de smaak is raak! “Minstens zo lekker als de Opperdoezer Ronde” zeggen de Friezen… De oorsprong is niet met zekerheid te achterhalen. Misschien is het al een oudje uit het begin van de 18e eeuw, meegenomen door vervolgde doopsgezinden, die (op drift geraakt) zich in Surhuisterveen vestigden. Een andere mogelijkheid is de verwantschap met het Berlikumer Geeltje, dat rond 1890 door van der Werf werd geteeld. In elk geval is jarenlang de bakermat in de Noardlike Wâlden (Noordelijke Friese Wouden) geweest. Opvallend was en is de goede ziekteweerstand, inclusief de aardappelziekte. De plant is vrij open van groei met smal blad, droogt dus snel na regen en rijpt ook snel af. De knollen kunnen vrij dicht op elkaar geplant worden. Hoewel de oogst vroeg is kunnen de knollen lang bewaard blijven met behoud van smaak. Bakken en koken leidt beide tot lekkernijen!

(1937) Ouders: Zeeuwse Blauwe x Alpha. De kweker van dit vrij vroege, bijna ronde aardappeltje is dhr. C. Koopman. Verder dankt dit ras zijn naam aan de blauwe schil, inwendig is de knol lichtgeel. Annemieke Smit plaatste op internet een rake typering:
‘Koopmans Blauwe’ was voor mij een openbaring. Ik was nooit verder gekomen dan vastkokende en bloemige aardappels. Vastkokende bak je of gebruik je voor salades, bloemige kook je of daar maak je aardappelpuree van. Maar dit kleine, blauwe aardappeltje smaakte romig. Romig? Ja, romig. Ik kan het niet anders omschrijven. Ik testte het bij anderen. Gaf ze een aardappel uit de supermarkt en daarna een ‘Koopmans Blauwe’. En zelfs de minder begaafde fijnproevers wisten het meteen: dit is anders. Bloemig en vastkokend zijn ineens zinloze benamingen geworden. Dit aardappeltje ontsteeg alle categorieën. Helaas, de ‘Koopmans Blauwe’ wordt bijna niet meer verbouwd in Nederland. “Te gevoelig voor ziektes en er zitten zoveel pitjes in dat mensen geen zin hebben om ze te schillen”, verklaarden ze bij boerderij Schellach in Zeeland die tot voor kort mijn favoriete aardappeltje nog in het assortiment had. Vanaf dat moment heb ik me op iedere nieuwe, bijzondere aardappel gestort die ik bij de aardappelboer aantref. Maar geen één kan tippen aan ‘Koopmans Blauwe’.

ECO GETEELDE AARDAPPELS. (1835 of zelfs ouder) Het oudste Engelse aardappelras, dat we kennen! De schil is purperblauw met witte vlekken (of omgekeerd). Grote oogst, een prettige, zelfs nootachtige smaak en het witte knolvlees is vrij vast in de kook. Het is de voorouder van de populaire Kerrs Pink. Voor een authentieke jachtschotel wordt in Engeland ‘Fortyfold’ gebruikt: Lancashire hotpot (jachtschotel) en.wikipedia.org and Scouse en.wikipedia.org) zijn 2 traditionals!

(1936?) Een bijzonder Schots ras, met knalrode schil, zeer gezocht door de liefhebber! Momenteel het enige Europese kweekras met rood knolvlees! Net onder de schil is het knolvlees geel, in het centrum zijn de knollen meer of minder rood gemarmerd. Een koksdroom om 3 kleuren aardappels te koken: rood, wit en paars… Een van de foto’s toont de kleur van chips, gemaakt van Red Cardinal en Blaue Congo. De rode kleurstof wordt overigens veroorzaakt door de natuurlijke aanwezigheid van Pelargonidin, een anti-oxidant met toegekende gezondheidseffecten. Ze rijpen middentijds, zijn bloemig, de plant heeft mooie rode stengels, de witte bloei verschijnt zelden. Het verhaal gaat dat dit ras is gekweekt in opdracht van de Hertog van Burgundy in de Savoy, het zal wellicht een niet regerend adellijk persoon geweest zijn, want de Savoy was toen niet meer zelfstandig. Houd bij langdurige droogte de grond vochtig (niet over het blad gieten) en dus de grond met een flinke laag mulch, bijvoorbeeld in de vorm van gemaaid gras om doorwas te voorkomen. Voor alle aardappels overigens aan te bevelen.

(1925) Ouders: Bravo x Preferent. Kweker is F. de Groene van de Kon. Maatschap "de Wilhelminapolder", een echte Zeeuwse aardappel dus. Tot ongeveer 1980 was dit landelijk een geliefde en veel geteelde aardappel, vooral vanwege zijn onovertroffen smaak. Veel hobbyisten hebben het ras gelukkig in stand gehouden, vandaar dat we ze weer hebben kunnen telen. Het ras geeft onregelmatig gevormde, rond-ovale, vrij diepogige knollen. Door de lange kiemrust is de oogst lang te bewaren, een eigenschap, die vooral vroeger zonder koelcel zeer op prijs werd gesteld. De vatbaarheid voor de aardappelziekte is gering, let wel op tijdens droge periodes: daar houdt Bevelander niet van!

(2001) Eerst een paar kreten om je nieuwsgierig te maken: ongeëvenaard van smaak, stevig van structuur, prachtig oranjegeel knolvlees en al na 10 minuten gaar! In Bolivia staat deze aardappel bekend als “papas amarillas” = gele aardappel en zijn (ook daar) zeer geliefd om de smaak. Eigenlijk is de naam ‘Mayan’ niet terecht: ‘Inca Gold’ was beter geweest, de knollen groeien van oorsprong namelijk niet in het Mayan-gebied... Deze zeldzame aardappel is naast stevig ook zeer wasachtig en notig van smaak, gecombineerd met een droge textuur. De knollen lenen zich voor koken, bakken, (dunne) chips en frituren. Het is geen bewaaraardappel, dus meteen beginnen met smullen!
De meeste van onze aardappels stammen af van Peruaanse en Zuid-Chileense soorten (Solanum tuberosum). In de hogere delen van de Andes, in Bolivia, groeit de Solanum phureja in een verscheidenheid van cultuurrassen, die al eeuwen daar geteeld worden. Het is de Scottish Crop Research Institute gelukt om voor ons klimaat geschikte rassen te ontwikkelen. Vanwege de unieke smaak en kleur zeer geliefd bij de nieuwsgierige en zich vernieuwende kok! Kook ze voorzichtig op laag vuur ongeveer 8 minuten, daarna afgieten en in een afgesloten pan laten nagaren.
Het uiterlijk van de planten: ze groeien vrij breeduit, geef ze dus de ruimte, bloeien sierlijk paars en dragen typerend smal, gerimpeld blad.

(2008) Het uiterlijk van deze rood-gele aardappel maakt al nieuwsgierig. De smaak spant de kroon: fijn van textuur, een uitgesproken vast aardappel, min of meer zoet met een tintje amandelsmaak. Het knolvlees is geel met soms een adertje rood erdoorheen. Eigenlijk is de naam ‘Mayan’ niet terecht: ‘Inca Twilight’ was beter geweest, de knollen groeien van oorsprong namelijk niet in het Mayan-gebied… De knollen lenen zich voor koken, bakken, (dunne) chips en frituren. Het is geen bewaaraardappel, dus meteen beginnen met smullen!
De meeste van onze aardappels stammen af van Peruaanse en Zuid-Chileense soorten (Solanum tuberosum). In de hogere delen van de Andes, in Bolivia, groeit de Solanum phureja in een verscheidenheid van cultuurrassen, die al eeuwen daar geteeld worden. Het is de Scottish Crop Research Institute gelukt om voor ons klimaat geschikte rassen te ontwikkelen. Vanwege de unieke smaak en kleur zeer geliefd bij de nieuwsgierige en zich vernieuwende kok! Kook ze voorzichtig op laag vuur ongeveer 8 minuten, daarna afgieten en in een afgesloten pan laten nagaren.
Het uiterlijk van de planten: ze groeien vrij breeduit, geef ze dus de ruimte, bloeien sierlijk paars en dragen typerend smal, gerimpeld blad.

(vóór 1899) Prachtige en unieke 3-kleurige aardappel: dieppaars, wijnrood en wit. Een schaapherder William Little kreeg deze aardappel in 1940 met het verhaal erbij, dat deze al minstens 40 jaar werd geteeld in de streek van Yetholm (aan de oostkust van Engeland, vlak onder Schotland). We vermoeden dat dit een zeer oud ras is, dat in die streek heeft “rondgezworven” samen met de Roma (zigeuners). Toen Mr. Little oud was (50 jaar later) heeft hij het ras aan Alan Romans gegeven: een aardappelverzamelaar, die veel betekent voor het behoud van historische rassen. De fantastische “wilde” smaak verbindt ons met de Europese aardappelhistorie: onder de stevige schil (in de schil koken betekent meer smaakbehoud en is ook erg sierlijk in dit geval) komt de wasachtige textuur openbaar, heerlijk “vet” met een stevige smaak, iets zoet en aards! De knollen lopen traag uit, even voorkiemen is aan te bevelen en voortrekken in potten is een mogelijkheid. De plant heeft een “fladderige” groei, wat extra ruimte is aan te bevelen, verder wat snoeihout in de grond steken ter ondersteuning van de stengels. De ervaring leert dat koken, bakken, frituren, pureren en chips maken allemaal mogelijk is met dit oudje!

(1850) Dit zeer oude Noord-Amerikaanse ras heeft een unieke schilkleur: rood en crème, zodat een roze effect ontstaat. Het knolvlees is bijna wit van kleur. Een heerlijke aardappel, die een extra delicatesse is als zeer jong geoogste babypieper! Hoewel het ras al oeroud is, valt nog steeds de grote oogst en de veelzijdigheid op: geschikt voor koken, bakken en frituren. De textuur is vrij zacht met een tintje zoet aroma. Zeer goed bewaarbaar. De planten kunnen extreem veel loof geven: zet ze gerust op 1x1m.

Een historisch ras uit Schotland, rond 1900 was dit een spectaculaire noviteit! Zowel schil als knolvlees zijn paarsblauw van kleur, de aardappel is ovaalrond en lijkt wel wat op de Blaue Congo, wie weet is de oorsprong dezelfde...!